HEESHEID
Heesheid en stemproblemen in het algemeen die langer dan een 6-tal weken duren moeten deskundig worden onderzocht. Doorgedreven onderzoek leidt steeds tot een specifieke diagnose. De oorzaak kan variëren van louter functioneel (bv. verkeerd stemgebruik) tot louter anatomisch (bv. een stembandverlamming). Wat ook de oorzaak is, bijna steeds is er een afdoende behandeling mogelijk.
WAT IS HEESHEID?
​
Iedereen kent de heesheid naar aanleiding van een banale verkoudheid of virale infectie. Door een ontsteking en de hiermee gepaard gaande zwelling van de stembanden zijn we enkele dagen hoogstens een paar weken hees en de situatie herstelt vanzelf. Wanneer iemand echter gedurende een langere periode of frequent stemproblemen van eender welke aard (bv. heesheid, stotteren of verslikken) heeft is verder onderzoek aangewezen.
​
​
WAT ZIJN DE OORZAKEN?
De oorzaken kunnen zeer verscheiden zijn en variëren van puur organisch (lichamelijk) bv. een verlamde stemband of een gezwel, tot puur functioneel (bijvoorbeeld als gevolg van verkeerd stemgebruik). Veelal is er een combinatie van functionele factoren en organische. Een typisch en frequent voorbeeld hiervan is heesheid door verkeerd stemgebruik dat leidt tot het ontstaan van nodulaire verdikkingen op de stembanden de zogenaamde stembandknobbels. Bepaalde stemproblemen zullen dan ook frequenter bij bepaalde karakters of persoonlijkheden voorkomen. Extraverte, expressieve spraakvaardige personen gaan bijvoorbeeld sneller stembandzwellingen (stembandknobbels of poliepen) vertonen. Er is vaak een sterkere correlatie met het karakter van de patiënt dan met het beroep.
WAT ZIJN DE RISICOFACTOREN?
Rokers en zangers of personen die frequent hun stem gebruiken tijdens hun beroep lopen een hoger risico op heesheid.
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
HOE VERLOOPT EEN ONDERZOEK?
Heesheid is slechts een symptoom (teken). Onderstaande onderzoeken zullen bijna steeds een diagnose en een oorzaak opleveren voor uw heesheid.
​
Het stemorgaan en zijn functie worden onderzocht door een Neus-Keel-Oorarts en een stemtherapeut (logopedist). Het stemapparaat heeft 3 functies: ademen, de luchtweg beschermen tijdens het slikken en stemgeven. Elke mens is afhankelijk van deze 3 functies elk moment van de dag.
Naast een grondige bevraging (klik hier) en een klinisch onderzoek van de hals gebeurt er een inspectie van de stembanden (laryngoscopie) in rust en tijdens stemgeving. Dit wordt aangevuld door een stroboscopie (zie videoframgent) , onderzoek waarbij d.m.v. korte lichtflitsen het trillingspatroon van de stembanden vertraagd en dus meer gedetailleerd wordt weergegeven.
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
Vervolgens wordt geluisterd naar de stemgeving en de stemcapaciteit. Men kan dikwijls de aard van het stemprobleem reeds horen tijdens het spreken. Toonglijden, zachter of luider stemgeven, zachtjes zingen in de kopstem e.d. kunnen hierbij helpen om de juiste oorzaak van de heesheid te achterhalen. (zie geluidsfragment hierboven)
Daarnaast gebeurt een stemonderzoek met inbegrip van aerodynamische parameters (de maximale fonatietijd), akoestisch perceptuele parameters (bv. habituele spreektoonhoogte, stemkwaliteit in functie van de verandering intensiteit en toonhoogte) en het stembereik (intensiteit en frequentie dynamiek).
Indien de oorzaak of volledige diagnose nog niet duidelijk is kunnen aanvullende onderzoeken aangewezen zijn. Een percutane electromyografie (E.M.G.) kan bijkomende informatie over spieractiviteit en bezenuwing van de larynxspieren geven. In het geval van een stembandverlamming geeft dit eveneens prognostische informatie. Radiologische onderzoeken (bv RX van de longen of CT hals ) kunnen een lokale oorzaak van een stembandverlamming aantonen.
​
Voor meer informatie rond hoe u uw consultatie kan voorbereiden, klik hier.
Laryngostroboscopie stembandpoliep links
Rokerspoliepen
BEHANDELING
Het spreekt voor zich dat een correcte diagnose primordiaal is voor een succesvolle behandeling. De behandelingen kunnen erg uiteenlopend zijn. Wanneer verkeerd stemgebruik of stemmisbruik aan de oorsprong liggen zal er vaak een logopedische behandeling worden voorgesteld. Zeldzaam kan een medicamenteuze behandeling de oplossing bieden zoals wanneer reflux van zure maaginhoud aan de basis van irritatie van de stembanden ligt. Heelkundige behandelingen al of niet in combinatie met logopedie kunnen aangewezen zijn bij stembandzwellingen, kleine kwaadaardige gezwellen (laserexcisie) of bijvoorbeeld stembandpoliepen bij rokers. Zelfs wanneer één of beide stembanden verlamd zijn, met ernstige heesheid en vaak slikproblemen tot gevolg, kan er een doeltreffende behandeling worden verricht. (‘thyroplastie’) Uiteraard zijn algemene stemhygiënische maatregelen belangrijk voor voorkomen van stemproblemen of het onderhouden van een goede stem.
​
Soms is er een probleem met de aansturing van de stembanden. Dit leidt tot karakteristieke stemproblemen herkenbaar door goed te luisteren naar de stem. Voor deze aandoeningen worden inspuitingen in de verkeerd aangestuurde stembandspieren uitgevoerd. Dit gebeurt samen met een andere arts die de elektrische activiteit van de aangeprikte spiertjes synchroon meet en wordt uitgevoerd op de raadpleging.
Dergelijke en andere behandelingen kunnen vaak de levenskwaliteit en communicatiemogelijkheden van patiënten erg verbeteren. Jammer genoeg wordt heesheid nogal te vaak niet als een echt probleem aanzien, ook bij artsen. Of men stelt zich tevreden met het uitsluiten van een tumor bij iemand die rookt bijvoorbeeld. Elke patiënt met heesheid verdient echter deskundig onderzoek en de hieruit volgende behandeling zal bijna steeds het probleem kunnen verhelpen.